Dogville | Lars Von Trier | Tiyatro Oyunu Yorumu

Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından bir süredir sahnelenen bu oyun; soğuk ve kasvetli bir Ankara gününde ne yapsam diye düşünenler için güzel bir alternatif doğrusu.

Aynı isimle 2003 yılında gösterime giren filmin de atölye sahnesinde çekilmiş olması, filmin tiyatro sahnesine aktarılmasını kolaylaştırdığını düşünüyorum. Tabi burada yönetmenin dikkat çekmek istediği birçok konunun aktarımında Devlet Tiyatrolarının deneyimli oyuncularının performansı da göz ardı etmemek lazım...

Gelelim oyuna...Her şeyden önce yönetmen izleyiciyi karar verme makamına koyarak bir nevi Tanrısal bir rol biçmiş.

Bu yönüyle oyun; Teologlar için Hristiyanlığa ciddi bir eleştiri getiriyor: 7 biblo ( 7 günah ), elma ( yasak meyve ), Mozes köpek ( Hz.Musa ), Grace’in babasıyla konuşması ( Hristiyanlıkta baba/oğul ) ve Hz.İsa’nın “Yüzüne tokat vurana öbür yüzünü çevir” öğretisinin eyleme dönüşmüş hali olan Grace’in bağışlamalarını ve çarmıha gerilişini ( Grace’in zincire vurulması) söyleyebiliriz. Oyunun sonunda Dogville, yerle bir oluyor ve sadece Grace'in etini çaldığı masum köpek hayatta kalıyor...

Oyunu diğer açılardan ele almadan önce Yönetmen Lars Von Trier'in bu film/oyun için söylediklerini burada zikretmeden geçmek istemem:

“Bence filmin amacı, durum uygun olduğu sürece kötülüğün her yerde ortaya çıkabileceğidir. İnatla iyimser Amerikan duyarlılığına en çok yabancı gelen şey, bu kötülüğün yaygınlığı -filmin karamsarlığının eksiksizliği- olabilir.

Yönetmenin bu sözünden yola çıkarak Dogville için; Amerikan düşünün sıkı bir eleştirisidir diyebilirim. Başka açılarıyla okumalar yapıldığında Dogville; Feministler için kadın ve sömürü, sosyologlar için kapitalist düzen, işçi sınıfı ve göçmen sorunu, psikologlar içinse kibir ve insan davranışları gibi pek çok yönden ele alınabilir...Hangi açıdan bakılırsa bakılsın her olay ve durum kendi şartları içinde değerlendirilmeli ve muhattabın "insan" olduğu gerçeğinden uzaklaşılmamalı diye düşünüyorum.

İçimizden biri "Dogville halkının veya Grace'in yerinde olsaydım öyle yapmazdım" diyorsa eğer, Hz. İsa tarihin derinlerinden bize seslenir ve der ki:

“İlk taşı içinizden günahsız olan birisi atsın!”

İyi seyirler dilerim.

Emre Özer

21.01.2024